گمرک ایران در تصمیمی تازه اعلام کرد که واردات موز از محل سهمیه مرزنشینان و شرکت های تعاونی به صورت ۱۰۰ درصد معاف از حقوق گمرکی و سود بازرگانی خواهد بود. این اقدام می تواند تأثیر محسوسی بر بازار موز، قیمت خرده فروشی و تأمین میوه گرمسیری در کشور داشته باشد.
در بخشنامه ای که توسط دفتر واردات گمرک ایران صادر شد، محمدعلی بهپوری، مدیرکل دفتر واردات، معافیت کامل واردات موز را به گمرکات اجرایی ابلاغ کرد.
بر اساس متن این بخشنامه و طبق مواد ۸ و ۹ قانون ساماندهی مبادلات مرزی، واردات موز و ترخیص آن برای مرزنشینان و شرکت های تعاونی در چارچوب سهمیه مرزنشینی، از پرداخت حقوق ورودی شامل تعرفه و سود بازرگانی معاف خواهد شد.
این معافیت در شرایطی اجرا می شود که واردات موز طبق قوانین مرزی و اظهار صحیح انجام شود.
زمینه و سابقه تصمیم
در ایران موز عمدتاً از بازار داخلی تأمین نمی شود و واردات آن نقش مهمی در عرضه میوه گرمسیری دارد. در گذشته واردات موز مشروط به سیاست های ارزی، تعرفه ها و محدودیت های وارداتی و ترخیص بوده است.
اما مشکلات تأخیر در ترخیص، هزینه های گمرکی و ریسک واردات باعث شده است فعالان بازار موز نسبت به مقررات ناپایدار و افزایش قیمت ها حساس باشند. این تصمیم معافیت، پاسخ دولت به فشار بازار، نیاز مصرف کننده و خواسته مرزنشینان تلقی می شود.
آثار و پیامدهای احتمالی
۱. کاهش قیمت موز در سطح خرده فروشی
معاف شدن از تعرفه ها می تواند هزینه واردات موز را برای واردکنندگان کاهش دهد و آن را به قیمت نهایی پایین تری برای مصرف کننده تبدیل کند.
۲. رونق واردات موز از مرزها
مرزنشینان و تعاونی ها اکنون می توانند با هزینه کمتر موز وارد کنند که این موضوع ممکن است سهم واردات موز از بازار محلی را افزایش دهد.
۳. فشار رقابتی بر تولید داخل
اگر واردات موز ارزان تر شود، ممکن است برخی تولیدات گلخانه ای یا موزهای داخلی با فشار رقابتی روبرو شوند؛ تولیدکنندگانی که در تلاش برای تأمین بخشی از بازار گرمسیری بوده اند.
۴. احتمال سوءاستفاده و کنترل مرزی
اجرای معافیت کامل نیازمند نظارت دقیق در گمرکات است تا اطمینان حاصل شود واردات واقعی مرزنشینان انجام شده و کدهای معافیت به منابع ناسالم اختصاص نیابد.
۵. تأثیر بر تراز تجاری
با افزایش واردات موز، ممکن است فشار بر تراز ارزی بیشتر شود؛ به ویژه اگر واردات موز به نحو چشمگیری رشد یابد.
گمرک ایران تأکید کرده است که معافیت مشروط به اظهار قانونی واردات موز و ثبت در قوانین مرزی است و اجرای دقیق آن به عهده گمرکات اجرایی گذاشته شده است.
نتیجه گیری
معافیت ۱۰۰ درصدی واردات موز گامی قابل توجه در سیاست تنظیم بازار میوه به حساب می آید. اگرچه این سیاست می تواند قیمت موز را کاهش دهد، اما موفقیت آن به نحوه اجرا، نظارت گمرکی و زیرساخت های لجستیکی بستگی دارد.
برای فعالان بازار موز، توصیه می شود:
- با دقت شرایط بخشنامه و سهمیه مرزنشینی را بررسی کنند
- برنامه واردات و ترخیص خود را با شرایط جدید تطبیق دهند
- از امکان کاهش هزینه تعرفه ای استفاده کنند، اما کیفیت و رعایت مقررات را فراموش نکنند
