در پاسخ به تشدید بحران آب و ناکارآمدی الگوی فعلی کشت، دولت با اعلام طرح هایی جدید، تلاش می کند مسیر کشاورزی ایران را به سمت بهره وری پایدار، مدیریت منابع آبی و آینده ای مقاوم تر هدایت کند.
الگوی کشت زیر ذره بین؛ دولت به دنبال کشاورزی هدفمند تر
بر اساس آخرین گزارش منتشر شده، دولت ایران طرح اصلاح الگوی کشت را به عنوان پاسخی فوری به بحران آب در دستور کار قرار داده است.
این اقدام به دنبال هشدارهای مکرر کارشناسان و نهادهای محیط زیستی مبنی بر تخریب منابع آبی کشور و کاهش سطح آب های زیرزمینی شکل گرفته است.
این طرح با هدف مدیریت تقاضای آب در بخش کشاورزی و جایگزینی کشت های پرمصرف با محصولات مقاوم و سازگار با اقلیم خشک ایران طراحی شده و اکنون مراحل اجرایی اولیه خود را آغاز کرده است.
چرا اصلاح الگوی کشت ضروری شده است؟
در حال حاضر، حدود ۹۰ درصد از منابع آبی کشور صرف کشاورزی می شود، در حالی که سهم این بخش از تولید ناخالص ملی به مراتب کمتر است.
کشت محصولاتی مانند هندوانه، برنج و ذرت در مناطقی با منابع آبی محدود، طی سال های گذشته مورد انتقاد شدید بوده است.
با کاهش بارندگی، افت سطح آب های زیرزمینی، و خشکسالی های پی در پی، الگوی فعلی دیگر قابل تداوم نیست.
اصلاح الگو نه تنها یک انتخاب بلکه یک اجبار است، تا هم کشاورزی بماند، هم منابع آبی از فروپاشی نجات یابند.
پیامدهای طرح؛ فرصت یا چالش؟
اجرای این طرح در کوتاه مدت ممکن است برای برخی کشاورزان چالش هایی ایجاد کند؛ به ویژه برای آن هایی که سال ها با الگوی فعلی کار کرده اند. اما در بلند مدت، مزایای آن انکارناپذیر است.
کاهش مصرف آب، افزایش بهره وری، پایداری در تولید، و امکان صادرات محصولات با کیفیت تر، تنها بخشی از دستاوردهای بالقوه این سیاست گذاری است.
از سوی دیگر، صنایع غذایی، شرکت های بسته بندی و صادرکنندگان نیز با دسترسی به محصولات استاندارد تر و پایدار تر، می توانند با خیال آسوده تری به توسعه بازارهای هدف فکر کنند.
آینده کشاورزی ایران؛ بین بقا و تغییر
اجرای موفق طرح اصلاح کشاورزی و مدیریت بحران آب، نیازمند اراده جمعی، آموزش گسترده کشاورزان، توسعه زیرساخت های آبیاری هوشمند، و حمایت مالی هدفمند است.
فرصت تغییر اکنون است؛ اگر آن را از دست دهیم، ممکن است کشاورزی ایران برای همیشه آسیب ببیند.
اگر در حوزه کشاورزی یا صنایع مرتبط فعالیت دارید، همین حالا زمان بررسی الگوی کشت، نوع محصول، و بهره برداری از منابع آب در منطقه شماست.
