بر اساس نتایج تحقیقات تازه منتشر شده برخی غذاها می توانند عملکرد داروها را به شدت تحت تأثیر قرار دهند، چه با افزایش جذب آن ها و چه با کاهش تأثیر درمانی شان. این یافته ها، هشداری جدی برای صنایع دارویی، کشاورزان، صادرکنندگان و تولیدکنندگان مواد غذایی محسوب می شود.
در هفته گذشته، مؤسسه سلامت جهانی مستقر در ژنو نتایج پژوهشی جدید را منتشر کرد که به بررسی رابطه میان غذا و دارو پرداخت. این تحقیق گسترده، با بررسی رژیم غذایی و درمان دارویی بیش از 5000 بیمار در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی، نشان داد که برخی ترکیبات غذایی می توانند متابولیسم داروها را مختل کنند، جذب آن ها را افزایش یا کاهش دهند، و حتی منجر به عوارض ناخواسته شوند.
پزشکان، داروسازان، و پژوهشگران تغذیه حالا با واقعیتی رو به رو هستند که باید آن را در دستورالعمل های درمانی خود لحاظ کنند: اثر دارو تنها به فرمول شیمیایی اش محدود نمی شود، بلکه به آنچه بیمار می خورد نیز بستگی دارد.
پشت صحنه علمی
تداخل دارویی-غذایی موضوعی تازه نیست، اما شدت و تنوع آن تاکنون تا این حد مستند نشده بود. به طور مثال، مصرف گریپ فروت می تواند باعث افزایش سطح خونی برخی داروهای قلبی شود و در نتیجه احتمال مسمومیت را بالا ببرد. برعکس، مصرف لبنیات در کنار برخی آنتی بیوتیک ها می تواند جذب آن ها را مختل کند.
دکتر ناهید سمیعی، متخصص تغذیه بالینی، بر این باور است که:
«درمان دارویی زمانی مؤثر است که در تعامل با غذا به درستی مدیریت شود. غذا می تواند دوست یا دشمن دارو باشد—بسته به اینکه چه زمانی و با چه ترکیبی مصرف شود.»
پیامدهای مهم برای صنعت غذا و کشاورزی
این یافته ها تأثیر مستقیم بر زنجیره تأمین مواد غذایی، بسته بندی و برچسب گذاری محصولات خواهند داشت. اکنون بیش از هر زمان دیگر، ضرورت دارد تا تولیدکنندگان مواد غذایی، به ویژه در حوزه ی صادرات، اطلاعات دقیق تری درباره ترکیبات محصولات خود ارائه دهند.
برای مثال، درج هشدار هایی در بسته بندی آبمیوه هایی که حاوی گریپ فروت هستند می تواند بخشی از این راهکار باشد. یا اطلاع رسانی درباره اثرات بالقوه برخی خوراکی ها بر داروهای رایج مانند ضد افسردگی ها، رقیق کننده های خون یا آنتی بیوتیک ها می تواند مانع از بروز خطرات ناخواسته شود.
یکی از مدیران یک شرکت بسته بندی مواد غذایی صادراتی، می گوید:
«ما در حال بررسی تغییرات جدیدی در طراحی لیبل محصولات هستیم تا نکات مربوط به تداخلات احتمالی با داروها را شفاف تر مطرح کنیم. این نه تنها یک مسئولیت اجتماعی است، بلکه برای اعتماد سازی در بازار جهانی نیز حیاتی است.»
واکنش ها و چشم انداز آینده
در پی انتشار این یافته ها، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و آژانس دارویی اروپا (EMA) از داروسازان و تولیدکنندگان مواد غذایی خواسته اند تا همکاری بیشتری در جهت اطلاع رسانی به مصرف کنندگان داشته باشند. همچنین انتظار می رود در آینده نزدیک دستورالعمل های جدیدی برای برچسب گذاری محصولات غذایی صادر شود.
در ایران نیز، انجمن تغذیه و داروسازی صنعتی خواستار راه اندازی یک کمیته مشترک برای بررسی این تداخلات در سطح تولید و واردات شده اند. این تغییرات می تواند زمینه ساز تدوین استانداردهای جدید در حوزه تغذیه دارویی باشد.
جمع بندی
تحقیقات تازه ثابت کرده اند که غذای ما فقط تأمین کننده انرژی نیست؛ بلکه می تواند مسیر درمان را تغییر دهد. برای فعالان صنعت غذا، کشاورزی، صادرات و بسته بندی، این یک زنگ هشدار است که باید محتویات محصولات، نحوه ارائه و آموزش مصرف کننده را به روز کنند.
اگر در این صنایع فعال هستید، حالا زمان آن است که در بسته بندی و بازاریابی، یک گام جلوتر از رقبا حرکت کنید و استانداردهای جدید سلامت محور را در اولویت قرار دهید.
