با هدف ارتقاء شفافیت، ردیابی دقیق، و افزایش اعتماد بازارهای داخلی و بین المللی، طرح شناسنامه دار کردن محصولات زراعی وارد فاز اجرایی شده است. این اقدام می تواند نقطه عطفی در مسیر هوشمند سازی کشاورزی ایران باشد.
حرکت به سوی کشاورزی شفاف و قابل ردیابی
در تازه ترین تصمیمات حوزه کشاورزی، طرح “شناسنامه دار کردن و رهگیری محصولات زراعی” به عنوان گامی ضروری برای ارتقاء زنجیره تأمین و بهبود کیفیت تولید، در دستور کار قرار گرفته است.
طبق اعلام منابع رسمی، این برنامه با همکاری نهادهای تخصصی و حمایت وزارت جهاد کشاورزی، در چند استان به صورت پایلوت آغاز خواهد شد و به تدریج در سطح ملی اجرا می شود.
هدف اصلی این طرح، ردیابی کامل محصولات از مزرعه تا سفره مصرف کننده است؛ از بذر و نهاده ها گرفته تا برداشت، بسته بندی، و عرضه نهایی.
چرا اکنون؟
افزایش تقلب در بازار محصولات کشاورزی، عدم شفافیت در منشأ تولید، و نیاز به پاسخگویی به استانداردهای صادراتی، از دلایل اصلی اجرای این طرح به شمار می روند.
در سال های اخیر، بسیاری از وارد کنندگان خارجی خواستار مدارک معتبر برای منشأ و فرایند تولید محصولات کشاورزی ایران بوده اند. این مسئله مستقیماً بر روند صادرات و جایگاه ایران در بازارهای جهانی اثر گذاشته است.
همچنین در بازار داخلی نیز مصرف کنندگان به دنبال اطلاعات دقیق تری درباره کیفیت و سلامت محصولات هستند. این طرح می تواند زمینه ساز ارتقای اعتماد عمومی به محصولات بومی باشد.
تأثیرات اجرای طرح بر کشاورزان، صادرکنندگان و صنایع غذایی
اجرای طرح شناسنامه دار کردن محصولات زراعی می تواند به سود تمامی بازیگران زنجیره کشاورزی باشد.
کشاورزان با ثبت مشخصات محصول خود، شانس بیشتری برای دسترسی به بازارهای با ارزش افزوده بالا خواهند داشت.
صادرکنندگان نیز با استفاده از کد رهگیری و اطلاعات شفاف محصول، اعتماد مشتریان خارجی را جلب کرده و ریسک بازگشت محصولات صادراتی به دلیل نقص مدارک یا شبهه در کیفیت، کاهش می یابد.
از سوی دیگر، صنایع بسته بندی و فرآوری نیز با داده های قابل اتکا می توانند محصولات با برچسب های دقیق تر و استاندارد تر تولید کنند.
واکنش کارشناسان و مسئولان
دکتر بهنام صادقی، کارشناس امنیت غذایی، در این باره اظهار کرد:
«اجرای این طرح، یک ضرورت دیرهنگام بود. برای حضور مؤثر در بازار جهانی، باید زنجیره تولید ما شفاف، قابل ردیابی و استاندارد باشد.»
او همچنین تأکید کرد که موفقیت این طرح نیازمند آموزش مستمر کشاورزان، زیرساخت دیجیتال قوی، و همکاری جدی نهادهای نظارتی است.
مسیر آینده؛ از مزرعه تا بازار
اگرچه اجرای سراسری این برنامه نیازمند زمان، سرمایه گذاری، و هماهنگی های گسترده است، اما نتایج آن می تواند در بلند مدت تحول آفرین باشد.
هوشمند سازی کشاورزی، شفافیت داده ها، و ردیابی محصول به صورت دیجیتال، از پایه های اساسی امنیت غذایی و توسعه پایدار در آینده به شمار می روند.
فعالان حوزه صادرات، بسته بندی و کشاورزان پیشرو بهتر است همین امروز برای تطبیق با این طرح آماده شوند و زیرساخت های لازم را فراهم کنند.
