هوش مصنوعی و آینده صنعت غذا

گردآورنده : احمد احتیاطی، دکتری فناوری مواد غذایی

هوش مصنوعی یا صرفا کشف دقیق الگوی حاکم

هوش مصنوعی، در واقع تقلید عملکرد مغز انسان در برخورد با ورودی های اطلاعاتی است. مغز انسان تقریبا از 85 میلیارد سلول نورون تشکیل شده است. این سلول ها ارتباط فوق العاده پیچیده با یکدیگر دارند. نحوه تعامل این سلول ها، متاثر از اطلاعات محیطی و الگوهای متناسب آن است. به طور کلی، هوش انسانی، شکل گیری ارتباطات نورونی در پاسخ به محرک ها و سپس یاداوری این الگو ها در آینده در پاسخ به محرک مشابه است. هوش مصنوعی تلاش می کند با شبیه سازی نورون های مغز، به واحد های محاسباتی و ایجاد ارتباط منطقی و فازی بین این واحد ها، ساختاری هوشمند مشابه مغز انسان ایجاد کند. هوش مصنوعی، در بنیان خود، صرفا، تعداد خیلی زیادی از نورن های محاسباتی است و آنچه هوش را ایجاد می کند، قراردادن نورون ها در معرض داده های تجربی، ایجاد الگو و سپس رفع خطاها تا رسیدن به بهترین ساختار پیش بینی کننده است. متاسفانه، درک هوش مصنوعی فراتر از آنچه آموخته، نخواهد بود و بر خلاف ذهن انسان، محروم از ویژگی خلاقیت یا به عبارت دیگر، خلق ایده از هیچ است.

پارامتر توان هوش مصنوعی و عامل هزینه

آنچه توان یک هوش مصنوعی را در پاسخ گویی به اطلاعات ورودی ها مشخص می کند، تعداد پارامتر های شبکه و کیفیت آموزش است. هرچه هوش مصنوعی از آموزش متنوع و بیشتر بهره برده باشد، در پاسخ گویی دقیق تر عمل خواهد کرد. برای مثال، یک سیستم هوش مصنوعی هواشناسی، اگر با اطلاعات آب و هوایی بیشتر و دوره زمانی طولانی تری آموزش دیده باشد، در پیش‌بینی آب و هوای یک منطقه دقیق تر عمل خواهد کرد، به همین دلیل، چنین سیستم هایی روزانه با اطلاعات لحظه ای آموزش می بینید تا هوش مصنوعی، خطاهای پیش بینی خود را، کاهش دهد. با این حال، باید توجه داشت که بزرگ تر کردن ابعاد هوش مصنوعی و آموزش بیشتر، به معنی توان محاسباتی بیشتر و در نتیجه افزایش هزینه است.

هوش مصنوعی، تعامل انسان و ماشین یا کنترل خودکار

امروزه، هوش مصنوعی در دو بعد گسترش یافته است. بعد اول که بیشترین کاربرد را دارد، کنترل خودکار ماشین است. اینجا منظور از ماشین، هر ابزاری است که خدمتی را انجام می دهد. مثال این ابزار ها، دوربین های کنترل کننده محیطی، خودروهای خودران، سیستم خلبان خودکار و سرورهای ابری و … است. بعد دوم که در سال های اخیر بیشتر مورد توجه عموم قرار گرفته است، تعامل مستقیم کاربر و هوش مصنوعی است که توسط ابزاری به نام ChatGPT، نزد کاربران شناخته شده است. پاسخگویی نسبتا دقیق و عمومی به سوالات متنوع کاربران، باعث شده است که چنین ابزار هایی به طور وسیع توسعه یافته و خدمات گوناگون مانند ترجمه، ویرایش، درک، ساخت و ویرایش تصویر و موسیقی و ویدئو ارایه شود.

هوش مصنوعی و تقلید هوش نخبگان صنعتی

اگرچه امروزه، هوش مصنوعی، عمدتا در کنترل ربات های صنعتی نقش ایفا می کند، نقطه ایده آل کاربرد هوش مصنوعی در صنعت، تجمیع دانش نخبگان و اطلاعات علمی برای ارایه راهکارهای جامع به رویداد های صنعتی در قالب یک مشاور فوق خبره است. دانش نخبگان به این دلیل اهمیت دارد که در بسیاری از فعالیت های صنعتی، به ویژه در فرایند های غذایی که با تنوع مواد اولیه و بیولوژی ارتباط دارد، یک راه حل مشخص و از پیش تعیین شده، برای تصمیم گیری و رسیدن به کیفیت مورد نظر وجود ندارد و افراد بر اساس تجربه، تصمیم لازم را اتخاذ می کنند. امروزه با توسعه هوش مصنوعی، این تجربه، قابلیت انتقال به سیستم هوش مصنوعی و اشتراک آن بین افراد را دارد.

 آینده، هوش مصنوعی و مشاوره صنعت غذا

یک مثال می تواند به طور بهتری، آینده هوش مصنوعی را در حل چالش های صنعتی توضیح دهد. یکی از چالش های صنعت غذا، کنترل آلودگی های میکروبی است. در مواردی، محصولات دچار آلودگی های متعدد می شوند که نیاز به جمع آوری اطلاعات، ردیابی و رفع عامل است. قطعا، حضور یک متخصص میکروبیولوژی خبره و ارایه راهکار، عاملی کلیدی در رفع سریع آلودگی خواهد بود که الزاما برای همه صنایع در دسترس نیست. در این شرایط، هوش مصنوعی میکروبیولوژیست، می تواند با ترکیب اطلاعات علمی و مشاهدات، سریع ترین راه حل را برای شناسایی آلودگی و رفع آن به مدیران ارایه دهد.