تولید و چالش های فنی
صنایع غذایی، یک حوزه بین رشته ای و مرتبط با سلامتی و ایمنی مصرف کنندگان است. علاوه بر بحث مسایل ایمنی، تولید محصول منطبق بر استاندارد های داخلی شرکت ها و قوانین بین المللی، با چالش های فنی همراه است. این چالش ها، مرتبط با مشکلات فرمولاسیون، فرایند و کنترل های بهداشتی محیطی است. چالش های اینچنینی، در مواردی باعث خسارت های بالایی می شود که اثرات اقتصادی زیادی بر واحد های تولیدی دارد.
تغییرات نیروی انسانی و مدیریت
یکی از مسایل جاری و احتمالا ناگزیر در هر واحد تولیدی، تغییرات نیروی انسانی متخصص و مدیریت است. نیروی انسانی متخصص با خروج از واحد، تجربه های فردی مرتبط با شرایط خاص و مشکلات را که مدت زمان حضور خود، کسب کرده، است، از دسترس تولید خارج خواهد کرد و نیروی متخصص جایگزین، الزاما دارای تجربه های مشابه نخواهد بود. همچنین مدیران جدید، ممکن است تغییراتی در سیستم اعمال کند که منجر به مشکلات با سابقه قبلی باشد و ناشی از عدم آگاهی است.
ماهیت پیچیده مشکلات
در کلیه فرایند های یک شرکت تولیدی، در جریان ورود مواد اولیه، فرایند محصول، کنترل کیفیت، انبار داری و عرضه، بر اساس شرایط واحد تولیدی، عملکرد نیروی انسانی و حجم تولید، همیشه امکان بروز مشکلات وجود دارد. مشکلات ایجاد شده به دو دسته از قبل پیش بینی شده و دارای کنترل و چالش های پیش بینی نشده تقسیم بندی می شوند. در ارتباط با مشکلات از قبل پیش بینی شده، راهکار های پیشگیری تعریف می شود. در صورتی که نیروی های مرتبط، اقدام لازم را به هر دلیل انجام ندهد، احتمال رخ دادن حوادت و چالش های مرتبط افزایش خواهد یافت. در چنین مواردی، داشتن سیستم های نظارت دقیق و هشدار دهنده الزامی خواهد بود. مثال چنین اقداماتی، اقدامات کنترل بهداشت محیط و گند زدایی خواهد بود. با این حال، در موارد زیادی، مشکلات و چالش ها، از قبل پیش بینی نشده است. چنین رویداد هایی عموما مرتبط با تغییرات پیش بینی نشده در مواد اولیه، فرمولاسیون ها، اشتباهات اپراتوری و نیروی انسانی و خرابی تجهیزات است. این نوع مشکلات ممکن است پس از آخرین زنجیره تولید و یا طی عرضه شناسایی شود و در نتیجه، ردیابی مشکل، ممکن است فرایندی پیچیده باشد. این پیچیدگی ناشی از ادغام مراحل مختلف، عدم اطلاع از عملکرد و اطلاعات و یا احتمال وقوع چند عامل باشد. تشکیل گروه های تخصصی بین بخشی و حذف مرحله به مرحله عوامل، در تشخیص مشکل یک راهکار تسریع کننده است.
عیب یابی و رفع یا تضمین عدم وقوع
پس از عیب یابی مرتبط با چالش ایجاد شده، دو نوع راه حل ارایه می گردد. بخشی از راه حل ها، پس از اجرا، از وقوع مجدد چالش جلوگیری می کند و برخی از چالش ها، نیاز به اصلاح فرایند ها، آموزش و نظارت خواهد داشت. بهتر است چالش های مرتبط با عملکرد نیروی انسانی، با اصلاح تجهیزات و روش ها، به حداقل برسد. برای مثال، ممکن است یک اپراتور، لازم باشد قبل از استارت یک دستگاه، از آماده بودن تجهیز اطمینان حاصل کند. در این شرایط ممکن است به دلایل مختلف، این اقدام مورد فراموشی قرار گیرد و خسارت هایی را به تجهیزات وارد سازد. در این شرایط ممکن است برخی مدیران از تکنیک های آموزش مجدد برای جلوگیری از چنین رویدادی اقدام کنند ولی اصلاح تجهیزات، راه حل بهتری خواهد بود و احتمال خطا به ویژه در حضور نیروی جایگزین کمتر خواهد بود.
مستندسازی دانش
چالش های که در یک واحد تولیدی صنایع غذایی رخ می دهد، اگر مرتبط با سلامتی و ایمنی مصرف کننده باشد، به شدت نگران کننده و حساس هستند. بر این اساس، در هر مواردی که چالشی رد یابی و رفع می شود، باید توسط واحدی مانند تضمین کیفیت، مستند سازی شود. این مستند سازی باید در قالبی استاندارد و شامل تاریخچه رویداد، جلسه های عیب یابی، راه حل ارایه شده و اقدامات انجام شده باشد و بر اساس سیستم مشخص قابل جستجو بوده و در برنامه های اموزشی منابع انسانی درج شود. همچنین تغییرات اعمال شده در فرایند ها و تجهیزات، باید به دقت ثبت شده و در برنامه های تغییرات خط تولید، مجددا اعمال شود.
در ارتباط با تجریات و چالش های کنترل کیفیت نیز، مستند سازی دانش با اعمال تغییرات در سیستم های کیفیت و ایجاد فرم های کنترلی، صورت می گیرد. این نوع اقدامات از بروز اشتباه توسط نیروهای جایگزین جلوگیری می کند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر به مقاله نظام کیفیت در صنعت غذا مراجعه نمایید.
