مرکز نوآوری گرونیدا - تجاری سازی ایده و چالش در صنعت غذا نوشیدنی و غذا دارو کشاورزی

واژه نامه مواد غذایی جدید                 

در این مقاله، توضیحات مختصری در مورد برخی از اصطلاحاتی که ممکن است هنگام کاوش در دنیای مواد غذایی جدید با آنها مواجه شوید، ارائه می دهیم.

واژه نامه مواد غذایی جدید

آنچه در این مقاله میخوانید :

غذاهای جدید ( New Foods/Future foods /Novel foods)

اصطلاحی است که به طور گسترده به هر ماده غذایی اشاره دارد که فاقد تاریخچه ثبت شده مصرف انسانی است و یا مواد تشکیل دهنده آن از فرآیندهای جدید ابتکاری تولید شده باشد. تعاریف حقوقی دقیق در مناطق مختلف متفاوت است.

غذاهای فراسودمند (Functional foods)

غذاهای فراسودمند مواد غذایی هستند که مزایای سلامتی بخشی فراتر از ارزش تغذیه­ای معمول را ارائه می دهند. این غذاها می توانند حاوی برخی از انواع مکمل ها، مواد زیست فعال، ترکیبات پری بیوتیک و یا میکروارگانیسم های پروبیوتیک باشند که برای بهبود سلامت طراحی شده اند و دارای ارزش دارویی برای مصرف کننده می­باشد.

میکروارگانیسم ها (Microorganisms)

موجودات میکروسکوپی. میکروارگانیسم‌هایی مانند مخمر و باکتری‌ها فرآیندهای تخمیر را برای تولید آبجو، ماست، پنیر و دیگر انواع محصولات غذایی انجام می‌دهند.

باکتری ها (Bacteria)

موجودات تک سلولی میکروسکوپی هستند که تقریباً در تمام محیط ها یافت می شوند. گونه‌های خاصی از باکتری‌ها در تولید سلول‌های هدف با استفاده از فرایندهای تخمیر دقیق برای برای تولید مواد غذایی عملگرا استفاده می‌شوند.

مخمر (Yeast)

موجود تک سلولی است که به طور طبیعی در محیط اطراف ما وجود دارد. سویه هایی از مخمر وجود دارد که می توان از آنها برای تولید زیست توده یا فرایندهای تخمیر دقیق استفاده کرد.

جلبک (Algae)

می ­توان از آن به عنوان یک ماده غذایی خالص و یا افزودنی­ غذایی استفاده کرد. سویه هایی از ریزجلبک های تک سلولی وجود دارند که می توانند برای تولید زیست توده یا فرآیندهای تخمیر دقیق استفاده شوند.

جلبک

قارچ (Fungi)

موجودات یوکاریوتی (موجوداتی که سلول های آنها دارای هسته است). گونه‌هایی از قارچ‌ها وجود دارند که می‌توان از آنها برای تخمیر زیست توده یا فرایندهای تخمیر دقیق استفاده کرد.

قارچ های رشته ای (Filamentous fungi)

قارچ هایی که به صورت رشته های نخ مانند رشد می کنند (کلمه “رشته ای” در اصل به معنای “نخ مانند” است). قارچ های رشته ای در تولید غذاهای تخمیری استفاده می شوند و منبع پروتئین ها، لیپیدها و ویتامین ها در رژیم غذایی هستند.

پروبیوتیک ها (Probiotics)

پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در صورت استفاده برای سلامتی مصرف کننده مفید هستند. آنها را می توان در غذاهای تخمیر شده، مکمل های غذایی و دارویی یافت.

پری بیوتیک ها (Prebiotics)

پری بیوتیک ها منبع غذایی برای باکتری های سالم روده هستند. فیبرها و کربوهیدرات هایی هستند که بدن قادر به هضم آن نیست. بنابراین پروبیوتیک ها مخمرهای زنده و باکتری های هستند که در بدن زندگی می کنند و برای دستگاه گوارش مفید می باشند.

پروبیوتیک و پری بیوتیک

محصولات سینبیوتیک (Synbiotics)

سین‌بیوتیک‌ ها مخلوطی از پروبیوتیک ‌ها و پری‌بیوتیک ‌ها هستند که با هم (به طور هم افزایی) در دستگاه گوارش کار می کنند.

مواد غذایی اصلاح شده ژنتیکی (Genetically modified food – GMOs and GMMs)

ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی (GMOs) و میکروارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی (GMMs) را می توان به عنوان موجوداتی تعریف کرد که در آنها ماده ژنتیکی (DNA) به گونه ای تغییر یافته است که به طور طبیعی رخ نمی دهد. غذاهای تولید شده از ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی یا با استفاده از آنها، اغلب به عنوان غذاهای تراریخته شناخته می شوند.

پروتئین های هِم (Heme proteins)

گروهی از پروتئین های با رنگ قوی می باشند. پروتئین های هِم به ظاهر، طعم و حس دهانی محصولات گوشتی کمک می کند. تخمیر دقیق برای ایجاد مواد مبتنی بر هِم استفاده می شود که به محصولات چرخ کرده گیاهی اضافه می شود.

پروتئین های جایگزین (Alternative proteins)

اصطلاحی است که غالباً برای پروتئین های تولید شده از سلول های حیوانی، گیاهی و یا از طریق فرایند تخمیر، مورد استفاده قرار می گیرد.

تخمیر زیست توده (Biomass fermentation)

فرآیندی برای تولید مقادیر بالایی از یک میکروارگانیسم خاص می باشد. میکروارگانیسم هایی که در طی فرایند تخمیر رشد می کنند و تکثیر می شوند، خود محصولاتی هستند که در تولید مواد غذایی و نوشیدنی ها استفاده می شوند. این میکروارگانیسم ها همچنین به عنوان “تولید تک سلولی” نیز شناخته می شود.

کشاورزی سلولی (Cellular agriculture)

تولید محصولات کشاورزی (عمدتاً با منشأ حیوانی) از کشت سلولی می باشد. در واقع روشی برای تهیه غذاهایی است که معمولاً مشتقات حیوانی هستند، اما بدون دخالت آن حیوانات تولید می شوند.

مایکوپروتئین (Mycoprotein)

اصطلاحی گسترده برای پروتئین های مشتق شده از زیست توده قارچی رشته ای می باشد. مایکوپروتئین ها به اشکال مختلفی وجود دارند، از پودر گرفته تا ساختارها و تکه های خمیری شکل.

نوشیدنی های غنی شده (Value-added beverages/Enriched beverages)

نوشیدنی هایی با مواد مغذی اضافه شده یا مواد دیگری که با ارائه مزایای خاص تغذیه ای به مصرف کنندگان، ارزش بیشتری پیدا کرده اند. نمونه هایی از این موارد آب میوه ها، نوشیدنی های انرژی زا و نوشیدنی هایی با فواید سلامتی هستند.

بیوراکتور (Bioreactor)

ظرفی است که محیط کنترل شده ای را فراهم می کند که در آن سلول های زنده یا آنزیم ها می توانند مواد خام را به محصولات تبدیل کنند. بیوراکتور قطعه ای کلیدی از تجهیزات در تولید زیست توده و فرآیندهای تخمیر دقیق می باشد.

تخمیر کننده (Fermenter)

ظرفی که در آن فرآیند تخمیر با استفاده از میکروارگانیسم ها انجام می شود (توضیح بیوراکتور را نیز ببینید).

فیلتراسیون (Filtration)

فرایند جداسازی فیزیکی است که ماده جامد را از مایع جدا می کند. در تولید مواد غذایی، هدف از فیلتراسیون به حداقل رساندن آلودگی با حذف ناخالصی ها و محافظت از طعم و کیفیت محصول است. در فرایندهای تخمیر نیز می توان از آن برای تغلیظ زیست توده میکروبی پس از تخمیر استفاده کرد.

انعطاف پذیران (Flexitarians)

افرادی که رژیم‌های وگان و گیاه خواری را رعایت نمی‌کنند، اما هر از گاهی جایگزین‌های گیاهی، تخمیری یا کشت شده را به محصولات غذایی معمولی حیوانی ترجیح می‌دهند. این گروه از مصرف کنندگان احتمالاً از هر دو نظر تعداد جمعیت و اهمیت افزایش خواهند یافت.

گوشت پرورشی (Cultivated meat/Cultured meat)

فرآیندی که طی آن گوشت (عضله و چربی) مستقیماً از طریق رشد سلول ها تولید می شود. به این محصول «گوشت کشت داده شده» نیز گفته می شود.

گوشت آزمایشگاهی (Lab-grown meat)

اصطلاح دیگری برای “گوشت کشت شده” (به بالا مراجعه کنید).

آنالوگ های گوشت (Meat analogues)

ماده ای جایگزین برای گوشت می باشد. در واقع یک محصول غذایی ساخته شده از مواد گیاهی یا وگان است. آنالوگ های گوشت معمولاً از نظر احساس دهانی، طعم و ظاهر به عنوان یک فرآورده گوشتی خاص کیفیت مشابهی دارند.

فراورده گوشتی

تخمیر دقیق (Precision fermentation)

فرایندی که در آن میکروارگانیسم‌ها برای تولید پروتئین‌ها، چربی‌ها یا سایر ترکیبات با هدف خاص برنامه‌ریزی می‌شوند. این میکروارگانیسم ها برای استفاده به عنوان ترکیبات کاربردی در محصولات غذایی و نوشیدنی استفاده می شوند.

پروتئین های نوترکیب (Recombinant proteins)

پروتئین هایی که با دادن دستورالعمل های ژنتیکی به سلول میزبان به منظور سنتز پروتئین مورد نظر تولید می شوند.

چند سلولی (Multicellular)

تشکیل شده از یا دارای سلول های متعدد.

تک سلولی (Unicellular)

داشتن یا متشکل از یک سلول واحد.

تولید تک سلولی (Single-cell production)

اصطلاح دیگری برای “تخمیر زیست توده” (به بالا مراجعه کنید).

سیستم های غذایی پایدار (Sustainable food systems)

طبق تعریف سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، سیستم غذایی پایدار سیستمی است که از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی پایدار باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

غذاهای-فراسودمندگرونیدا-

واژه نامه مواد غذایی جدید                 

گردآورنده : آزاده خیابانی، دکتری بیوتکنولوژی مواد غذایی در این مقاله، توضیحات مختصری در مورد برخی از اصطلاحاتی که ممکن است هنگام کاوش در دنیای مواد غذایی جدید با آنها مواجه شوید، ارائه می دهیم. آنچه در این مقاله میخوانید : غذاهای جدید ( New Foods/Future foods /Novel foods) اصطلاحی است که به طور گسترده […]

5/5