گردآورنده: آزاده خیابانی، دکتری بیوتکنولوژی مواد غذایی
ید یک ماده معدنی ضروری است که معمولا در غذاهای دریایی یافت می شود. غده تیروئید از ید برای تولید هورمون های تیروئیدی استفاده کرده و به کنترل رشد، ترمیم سلول های آسیب دیده و بهبود متابولیسم سالم کمک می کند. متاسفانه، حدود یک سوم مردم در سراسر جهان در معرض خطر کمبود ید قرار دارند.
افرادی که در معرض بالاترین خطر هستند عبارتند از:
- افراد باردار.
- افراد ساکن در کشورهایی که میزان ید موجود در خاک آن بسیار کم است. شامل کشورهای آسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی، نیوزلند و کشورهای اروپایی.
- افرادی که از نمک یددار استفاده نمی کنند.
- افرادی که از رژیم گیاه خواری یا وگان پیروی می کنند.
کمبود ید می تواند علائم ناراحت کننده و حتی شدید ایجاد کند. این موارد شامل تورم در گردن، افزایش وزن، مشکلات بارداری و مشکلات یادگیری می باشد. علائم کمبود ید بسیار شبیه به علائم کم کاری تیروئید یا کم بودن میزان هورمون های تیروئیدی است. از آنجایی که ید برای ساختن هورمون های تیروئید مورد نیاز است، کمبود ید به این معنی است که بدن نمی تواند به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید کند و در نتیجه منجر به کم کاری تیروئید می شود.
نشانه ها و علائم کمبود ید در بدن
- تورم در گردن
تورم در ناحیه جلوی گردن شایع ترین علامت کمبود ید است. این حالت گواتر نامیده می شود و زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید بیش از حد بزرگ شود. غده تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل در ناحیه جلوی گردن است که با دریافت سیگنال از هورمون محرک تیروئید (TSH) هورمون های تیروئید را تولید می کند. هنگامی که سطح TSH خون افزایش می یابد، غده تیروئید از ید برای ساخت هورمون های تیروئید استفاده می کند. زمانی که میزان ید در بدن کم است، غده تیروئید نمی تواند به اندازه کافی هورمون تولید کند. برای جبران کمبود هورمون، غده تیروئید بیشتر کار می‌کند و این امر باعث رشد و تکثیر سلول ها و در نهایت منجر به گواتر می گردد. خوشبختانه اکثر موارد با افزایش مصرف ید قابل درمان هستند. با این حال، گواتر درمان نشده در طولانی مدت ممکن است باعث آسیب دائمی تیروئید شود.
- افزایش وزن غیر منتظره
افزایش وزن غیر منتظره یکی دیگر از علائم کمبود ید است. زمانی که بدن ید کافی برای ساخت هورمون های تیروئید در اختیار نداشته باشد، ممکن است افزایش وزن رخ دهد. هورمون‌های تیروئید به کنترل سرعت متابولیسم بدن کمک می‌کنند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، بدن میزان کالری کمتری در زمان استراحت می سوزاند در نتیجه کالری بیشتری به عنوان چربی ذخیره می شود. افزودن ید بیشتر به رژیم غذایی ممکن است به معکوس کردن اثرات متابولیسم کمک کند، زیرا می تواند به بدن در تولید هورمون های تیروئید بیشترکمک کند.
- خستگی و ضعف
خستگی و ضعف نیز از علائم شایع کمبود ید می باشد. برخی از مطالعات نشان داده اند که تقریباً 80 درصد از افراد با سطوح پایین هورمون تیروئید که در موارد کمبود ید رخ می‌دهد، احساس خستگی، تنبلی و ضعف می‌کنند. هورمون های تیروئید به بدن در تولید انرژی کمک می کنند. زمانی که سطح هورمون تیروئید پایین است، بدن نمی تواند به اندازه معمول انرژی تولید کند و باعث کاهش شدید سطح انرژی و احساس ضعف می شود.
- ریزش مو
هورمون های تیروئید به کنترل رشد فولیکول های مو کمک می کنند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین باشد، ممکن است روند بازسازی فولیکول های مو متوقف شود و با گذشت زمان منجر به ریزش مو شود. به همین دلیل، افراد مبتلا به کمبود ید نیز ممکن است از ریزش مو رنج ببرند. بر اساس مطالعات تقریبا 30 درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، ریزش مو را تجربه کرده اند. اگر ریزش مو به دلیل کمبود ید اتفاق افتد، دریافت کافی از این ماده معدنی ممکن است به اصلاح سطح هورمون تیروئید و توقف ریزش مو کمک کند.
- پوست خشک و پوسته شده
پوست خشک و پوسته شده ممکن است در بسیاری از افراد مبتلا به کمبود ید بروز کند. هورمون های تیروئید که حاوی ید هستند به بازسازی سلول های پوست کمک می کنند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، بازسازی پوست به صورت مکرر انجام نمی شود و منجر به خشکی و پوسته شدن می شود.
علاوه بر این، هورمون های تیروئید به بدن در تنظیم عرق کمک می کنند. افرادی که سطح هورمون تیروئید پایین‌تری دارند، مانند افرادی که کمبود ید دارند، نسبت به افرادی که سطح هورمون تیروئید طبیعی دارند، کمتر عرق می‌کنند. با توجه به اینکه عرق به مرطوب و هیدراته نگه داشتن پوست کمک می کند، این امر ممکن است دلیل دیگری برای پوست خشک باشد و یکی از علائم رایج کمبود ید است.
- احساس سردی بیشتر از حد معمول
احساس سرما یکی از علائم شایع کمبود ید است. برخی از مطالعات نشان داده اند که بیش از 80 درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، ممکن است نسبت به دمای سرد حساس تر باشند. با توجه به اینکه هورمون های تیروئید به کنترل سرعت متابولیسم بدن کمک می کنند، سطوح پایین هورمون تیروئید ممکن است باعث کند شدن متابولیسم و کاهش تولید گرما شود. این امر ممکن است باعث احساس سرما بیش از حد معمول شود.
همچنین، هورمون های تیروئید به تقویت فعالیت چربی قهوه ای کمک می کنند. چربی قهوه ای نوعی چربی است که به صورت اختصاصی در تولید گرما نقش دارد. این بدان معناست که سطوح پایین هورمون تیروئید، که ممکن است به دلیل کمبود ید ایجاد شود، می تواند از انجام کار چربی قهوه ای جلوگیری کند.
- تغییرات در ضربان قلب
ضربان قلب تعداد دفعات تپیدن قلب در دقیقه است و ممکن است تحت تأثیر سطح ید قرار گیرد. مقدار بسیار کم این ماده معدنی می تواند باعث کند شدن ضربان قلب شود. در حالی که مقدار بیش از حد آن می تواند باعث افزایش ضربان قلب شود. کمبود شدید ید ممکن است باعث کندی غیرطبیعی ضربان قلب و در نتیجه باعث احساس ضعف، خستگی، سرگیجه و احتمالاً غش شود.
- مشکل در یادگیری و به یاد آوردن
کمبود ید ممکن است بر توانایی یادگیری، به خاطر سپردن و یاد آوری تأثیر بگذارد. بر اساس مطالعه انجام شده روی بیش از 1000 بزرگسال مشخص شد، افرادی که سطح هورمون تیروئید بالاتری داشتند در مقایسه با افرادی که سطح هورمون تیروئید پایین تری داشتند، در تست های یادگیری و حافظه عملکرد بهتری نشان دادند.
هورمون های تیروئید به رشد و تکامل مغز کمک می کنند. به همین دلیل است که کمبود ید می تواند رشد مغز را کاهش دهد. مطالعات نشان داده اند هیپوکامپ، بخشی از مغز که حافظه بلند مدت را کنترل می کند، در افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، کوچکتر به نظر می رسد.
- مشکلات دوران بارداری
زنان باردار در معرض خطر کمبود ید بالایی هستند. زیرا آنها نیاز به مصرف کافی ید برای رفع نیازهای روزانه خود و همچنین نیازهای کودک در حال رشد خود را دارند. افزایش تقاضا برای ید در دوره شیردهی ادامه می یابد، زیرا نوزادان ید را از طریق شیر مادر دریافت می کنند. عدم مصرف ید کافی در دوران بارداری و شیردهی ممکن است عوارض جانبی برای مادر و جنین ایجاد کند. مادران ممکن است علائم کم کاری تیروئید مانند گواتر، ضعف، خستگی و احساس سرما را تجربه کنند. کمبود ید در نوزادان ممکن است رشد فیزیکی و رشد مغز را متوقف نماید. علاوه بر این، کمبود شدید ید ممکن است خطر مرده زایی را افزایش دهد.
- پریودهای سنگین یا نامنظم
پریود شدید و نامنظم ممکن است در نتیجه کمبود ید رخ دهد. مانند بسیاری از علائم کمبود ید، این مورد نیز با سطوح پایین هورمون های تیروئید مرتبط است. بر اساس مطالعات انجام شده 68 درصد از زنان با سطح هورمون تیروئید پایین، چرخه های قاعدگی نامنظم را تجربه کردند. تحقیقات همچنین نشان می دهد که زنان با سطوح پایین هورمون تیروئید، دوره های قاعدگی مکرر را با خونریزی شدید تجربه می کنند. زیرا سطوح پایین هورمون تیروئید سیگنال های هورمون هایی که در چرخه قاعدگی دخیل هستند را مختل می‌کند.
برای دریافت اطلاعات در مورد منابع ید به مقاله های اسپیرولینا و سلامتی، مزایای شگفت انگیز جلبک دریایی و مواد غذایی سرشار از ید مراجعه نمایید.
