اسپیرولینا و سلامتی                                                                             

گردآورنده: آزاده خیابانی، دکتری بیوتکنولوژی مواد غذایی

اسپیرولینا یکی از محبوب ترین مکمل های غذایی در جهان و نوعی جلبک است که در آب شیرین و شور رشد می کند. اسپیرولینا یک نوع سیانوباکتر از خانواده میکروارگانیسم های تک سلولی است که اغلب به نام جلبک سبز آبی معروف هستند. سیانوباکترها همانند گیاهان می توانند از طریق فرایند فتوسنتز انرژی مورد نیاز خود را از نور خورشید تولید کنند.

اسپیرولینا توسط باستانیان مکزیک (آزتک‌ها) استفاده می‌شد، اما از زمانی که توسط ناسا برای پرورش در فضا و استفاده فضانوردان پیشنهاد داده شد، بسیار محبوب گردید. امروزه اسپیرولینا برای افزایش سطح مواد مغذی و آنتی اکسیدان ها توسط بسیاری از مردم به صورت قرص یا پودر استفاده می شود و ممکن است به محافظت در برابر بیماری های مختلف کمک نماید.

کاربردها و مزایای سلامتی بخش اسپیرولینا

• اسپیرولینا سرشار از مواد مغذی است.

یک قاشق غذاخوری معادل 7 گرم پودر اسپیرولینا خشک حاوی مواد مغذی متنوعی شامل: 4 گرم پروتئین، 14% DV تیامین، 20 %DV  ریبوفلاوین، 6% DV نیاسین، 47% DV مس، 11% DV آهن، همچنین حاوی مقادیر کمی منیزیم، پتاسیم و منگنز می باشد. علاوه بر این، تنها حاوی 20 کالری و کمتر از 2 گرم کربوهیدرات است. اسپیرولینا همچنین مقدار کمی چربی حدود 1 گرم در هر قاشق غذاخوری (7 گرم)، از جمله اسیدهای چرب امگا 6 و امگا 3 را با نسبت تقریباً 1/5 به 1 فراهم می کند.

با توجه به اینکه اسپیرولینا دارای تمام آمینو اسیدهای ضروری مورد نیاز بدن می باشد، کیفیت پروتئین اسپیرولینا عالی در نظر گرفته می شود. اغلب ادعا می شود که اسپیرولینا حاوی ویتامین B12 است، اما این ادعا نادرست است. اسپیرولینا حاوی سودوویتامین B12 است که اثربخشی آن در انسان ثابت نشده است.

• اسپیرولینا دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی است.

ماده اصلی تشکیل دهنده اسپیرولینا فیکوسیانین نام دارد که یک آنتی اکسیدان به رنگ آبی منحصر به فرد می باشد. فیکوسیانین با مسدود کردن مولکول هایی که مواد التهاب زا تولید می کنند و هچنین اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی چشمگیر خود، به مبارزه با استرس اکسیداتیو کمک می کند.

• اسپیرولینا سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش دهد.

اسپیرولینا می تواند به کاهش کلسترول کل، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا کلسترول بد و تری گلیسیرید که همگی از عوامل ایجاد بیماری قلبی هستند کمک کند، در حالی که لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول خوب را افزایش می دهد.

• اسپیرولینا از اکسیداسیون کلسترول LDL جلوگیری می کند.

ساختارهای چربی در بدن مستعد آسیب اکسیداتیو هستند. پراکسیداسیون لیپیدی در بدن عامل اصلی بسیاری از بیماری های جدی می باشد. بر اساس پژوهش ها آنتی اکسیدان های موجود در اسپیرولینا ممکن است در کاهش پراکسیداسیون لیپیدها موثر باشند.

• اسپیرولینا دارای خاصیت ضد سرطانی می باشد.

در حالی که مطالعات بیشتری مورد نیاز است، برخی شواهد نشان می دهد که اسپیرولینا دارای خواص ضد سرطانی است. تحقیقات روی حیوانات نشان می دهد که اسپیرولینا ممکن است به کاهش بروز سرطان و اندازه تومورها کمک کند.

• اسپیرولینا به کاهش فشار خون کمک می کند.

بر اساس مطالعات انجام شده مصرف 1 تا 8 گرم اسپیرولینا در روز می تواند به طور قابل توجهی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش دهد، به ویژه برای افرادی که سطح فشار خون بالایی دارند. این کاهش ممکن است به دلیل افزایش تولید اکسید نیتریک باشد. اکسید نیتریک یک مولکول سیگنال ‌دهنده است که به انبساط رگ ‌های خونی کمک می‌کند.

• اسپیرولینا علائم آلرژیک التهاب غشا و آبریزش بینی را بهبود می بخشد.

اسپیرولینا یک درمان جایگزین محبوب برای کاهش علائم آلرژیک آبریزش و التهاب غشای بینی است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اسپیرولینا می تواند در بهبود علائم رینیت آلرژیک از آنتی هیستامین ستیریزین موثرتر عمل کند. با این حال تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

• اسپیرولینا می تواند در درمان کم خونی موثر باشد.

کم خونی در افراد مسن نسبتا رایج است و منجر به احساس ضعف و خستگی طولانی مدت می شود. مصرف اسپیرولینا ممکن است کم خونی در افراد باردار در سه ماهه دوم را بهبود بخشد. همچنین کمبود آهن در کودکان نیز با مصرف اسپیرولینا ممکن است برطرف شود. مطالعات بیشتری مورد نیاز می باشد.

• اسپیرولینا قدرت و استقامت عضلات را بهبود می بخشد.

آسیب اکسیداتیو ناشی از ورزش یکی از عوامل اصلی در خستگی عضلانی است. اسپیرولینا ممکن است با کاهش این امر به بهبود قدرت و استقامت عضلات کمک کند و به عنوان یک کمک نیروزا برای افزایش عملکرد ورزشی عمل کند.

• اسپیرولینا به کنترل قند خون کمک می کند.

مطالعات حیوانی نشان می دهد که اسپیرولینا می تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند. بر اساس آزمایش های انسانی مصرف مکمل اسپیرولینا به مقدار 0/8 تا 8 گرم در روز می تواند به طور قابل توجهی سطح قند خون ناشتا در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد. اما اثر قابل توجهی بر سطح قند خون پس از مصرف غذا یا سطح هموگلوبین A1c، که برای اندازه گیری کنترل طولانی مدت قند خون استفاده می شود، وجود نداشت. بنابراین تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

چه کسانی نباید اسپیرولینا مصرف کنند؟

اسپیرولینا به طور کلی ایمن در نظر گرفته می شود. بر اساس نظر کمیته تخصصی اطلاعات مکمل‌ های غذایی (DSI-EC) خطر عمده ‌ای برای سلامتی ندارد. با این حال، ممکن است باعث ایجاد برخی عوارض جانبی مانند مشکل در خواب و مشکلات گوارشی شود. افرادی که داروهای کاهش دهنده فشار خون، سرکوب کننده سیستم ایمنی یا کاهش دهنده کلسترول را مصرف می کنند، به دلیل احتمال تداخل با برخی مواد شیمیایی بهتر است از مصرف اسپیرولینا اجتناب کنند. برای مصرف مکمل ها همیشه با پزشک مشورت کنید.

آیا مصرف مداوم اسپیرولینا مناسب است؟

اکثر افرادی که از اسپیرولینا استفاده می کنند روزانه تا 10 گرم به مدت 6 ماه مصرف می کنند. در مورد مقدار و مدت مصرف و اینکه چند وقت یکبار اسپیرولینا مصرف شود، به توصیه پزشک توجه شود.

برای دریافت اطلاعات همسو به مقاله های مزایای شگفت انگیز جلبک دریایی، نشانه های کمبود ید در بدن و مواد غذایی سرشار از ید مراجعه نمایید.