همه ما آن لحظه را تجربه کرده‌ایم: به باغچه یا گلدان‌هایمان نگاه می‌کنیم و می‌بینیم آن شور و نشاط همیشگی را ندارند. برگ‌ها شاید کمی زرد شده‌اند، رشدشان متوقف شده یا گل‌ها و میوه‌ها آن‌طور که انتظار داشتیم ظاهر نمی‌شوند. انگار گیاهانمان یک فریاد خاموش برای کمک سر داده‌اند! در این لحظات، غریزه باغبان درون ما می‌گوید: «وقت تقویتی است!». اما به محض اینکه قدم در فروشگاه لوازم باغبانی می‌گذارید یا در اینترنت جستجو می‌کنید، با یک میدان نبرد واقعی روبرو می‌شوید: قفسه‌های پر از بطری‌ها و کیسه‌های رنگارنگ با نام‌های عجیب و غریب. در یک سو، ارتش منظم و پرزرق‌وبرق کودهای شیمیایی صف کشیده‌اند، با وعده‌هایی از رشد سریع و نتایج فوری. در سوی دیگر، سپاهیان کودهای ارگانیک، با ظاهری شاید ساده‌تر اما با ادعای سلامت و پایداری بلندمدت، موضع گرفته‌اند.
اینجاست که سوال بزرگ مطرح میشود: تفاوت کود ارگانیک و شیمیایی واقعاً در چیست؟ کدام یک شمشیر تیزتری برای مبارزه با کمبودهای گیاهان ما دارد؟ آیا کود شیمیایی مثل یک داروی انرژی‌زای قوی عمل میکند که سریعاً گیاه را سرپا می‌آورد اما عوارض جانبی دارد؟ یا کود ارگانیک شبیه یک برنامه غذایی سالم و کامل است که شاید به صبر بیشتری نیاز داشته باشد اما بنیان سلامتی گیاه و خانه‌اش، یعنی خاک را، محکم میکند؟
کود شیمیایی چیست؟ مزایا و معایب کود مصنوعی (NPK) سریع‌الاثر
بیایید اول با جنگجوی پر سروصداتر میدان آشنا شویم: کود شیمیایی یا سنتتیک (Synthetic). این‌ها محصول مستقیم صنعت و تکنولوژی هستند؛ ساخته شده در کارخانه‌ها از مواد معدنی تصفیه‌شده، گازهای موجود در هوا (مثل نیتروژن که با فرآیندهای پیچیده‌ای مانند هابر-بوش تثبیت میشود) یا حتی پسماندهای غیرآلی. در این فرآیند صنعتی، عناصر مغذی اصلی که گیاهان به مقدار زیاد نیاز دارند، یعنی نیتروژن (N) برای رشد برگ‌ها و سرسبزی فوق‌العاده، فسفر (P) برای توسعه ریشه قوی، گل‌دهی انفجاری و میوه‌دهی بهتر، و پتاسیم (K) برای سلامت کلی گیاه، مقاومت در برابر بیماری‌ها و استرس‌ها و بهبود کیفیت محصول (که با هم به عنوان NPK شناخته می‌شوند)، به صورت خالص استخراج و با نسبت‌های دقیق و مهندسی‌شده ترکیب می‌شوند.
مثل این است که یک مهندس تغذیه برای گیاه شما، دقیقاً کالری و درشت‌مغذی‌های مورد نیازش را محاسبه کرده و به صورت یک قرص یا نوشیدنی انرژی‌زا به او بدهد! کود شیمیایی به اشکال مختلفی مثل دانه‌های ریز رنگی (گرانول)، پودر قابل حل در آب، مایع غلیظ یا حتی میله‌های فشرده (Spikes) که در خاک فرو می‌روند، به بازار عرضه میشود تا پاسخگوی هر سلیقه و نیازی باشد.
بیشتر بخوانید: چگونه محصولات ارگانیک تولید کنیم؟
مزایای کود شیمیایی
- قدرت واکنش سریع: بزرگترین برگ برنده کود شیمیایی، سرعت اثرگذاری باورنکردنی آن است. مواد مغذی‌اش به شکل یونی و کاملاً قابل حل در آب هستند، به محض تماس با رطوبت خاک، آماده جذب توسط ریشه‌ها می‌شوند. نتیجه؟ گیاه شما که تا دیروز بی‌حال و رنگ‌پریده بود، ممکن است در عرض فقط چند روز، سبزتر، سرحال‌تر و با رشدی جهشی ظاهر شود! برای زمانی که گیاهتان شدیداً دچار کمبود است و نیاز به کمک فوری دارد، این سرعت می‌تواند حکم مرگ و زندگی را داشته باشد و گیاه را از نابودی نجات دهد.
- قیمت مناسب و اقتصادی: به دلیل استفاده از مواد اولیه نسبتاً ارزان‌تر (در مقایسه با مواد آلی فرآوری شده) و فرآیندهای تولید انبوه صنعتی، قیمت کود شیمیایی معمولاً به مراتب کمتر از انواع باکیفیت کود ارگانیک است. این موضوع، به خصوص برای کشاورزان با مزارع بزرگ یا باغبانانی که بودجه محدودی دارند، یک فاکتور تعیین‌کننده است و باعث میشود کود مصنوعی همچنان انتخاب اول بسیاری باشد.
- استفاده آسان: کار با کودهای شیمیایی معمولاً بسیار راحت است. نسبت NPK و سایر عناصر (اگر وجود داشته باشند) روی بسته‌بندی با دقت بالا نوشته شده و شما می‌توانید بر اساس نیاز دقیق گیاهتان (مثلاً کود با نیتروژن بالا برای چمن در دوره رشد یا فسفر بالا برای تحریک گل‌دهی) و یا نتیجه آزمایش خاک، فرمول مناسب را انتخاب کنید. انواع مایع آن به راحتی با آب مخلوط و با سمپاش‌های معمولی قابل استفاده هستند و حتی می‌توان آن‌ها را برای تغذیه برگی (Foliar Feeding) مستقیماً روی برگ‌ها پاشید. همچنین، به سادگی با سموم دیگر (مثل علف‌کش یا حشره‌کش) مخلوط می‌شوند و این امکان را می‌دهند که با یک بار محلول‌پاشی، چند هدف را دنبال کرد و در زمان و انرژی صرفه‌جویی نمود.
معایب و خطرات کود شیمیایی
- خاک قربانی اصلی: این مهم‌ترین نقطه‌ضعف کود شیمیایی است. این کودها مستقیماً گیاه را هدف می‌گیرند و تقریباً هیچ توجهی به سلامت و ساختار خاک ندارند. نمکهای محلول فراوان موجود در این کودها میتوانند در بلندمدت باعث شور شدن خاک شوند، میکروارگانیسم‌های مفید خاک (باکتری‌ها و قارچ‌های همزیست که نقش حیاتی در چرخه مواد غذایی و سلامت گیاه دارند) را از بین ببرند یا فعالیتشان را مختل کنند، مواد آلی خاک را کاهش دهند (چون فعالیت میکروبی بیش از حد و نامتعادل ایجاد می‌کنند) و حتی pH (اسیدیته) خاک را به شکل نامطلوبی تغییر دهند. خاکی که مرده و بی‌ساختار باشد، دیگر نمی‌تواند آب و هوا را به خوبی در خود نگه دارد و ریشه‌ها در آن به سختی رشد می‌کنند.
- خطر اوردوز و سوختگی شدید: غلظت بالای مواد مغذی در این کودها، استفاده از آن‌ها را نیازمند دقت بسیار بالا میکند. اگر فقط کمی در محاسبه میزان مصرف اشتباه کنید، یا کود به طور یکنواخت پخش نشود، یا در زمان نامناسب (مثلاً در هوای خیلی گرم) استفاده شود، نمکهای شیمیایی به سرعت آب را از سلول‌های ریشه یا برگ‌ها بیرون کشیده و باعث سوختگی شدید علائمی شبیه خشک شدن ناگهانی یا قهوه‌ای شدن لبه برگ‌ها و نوک ریشه‌ها و حتی مرگ گیاه می‌شوند.
- آلودگی آب و خاک: به دلیل حلالیت بالا، مقدار زیادی از کود شیمیایی (به خصوص نیترات) قبل از جذب توسط گیاه، با آبیاری یا باران شسته شده و به عمق خاک نفوذ میکند (آبشویی یا Leaching). این مواد سپس وارد آب‌های زیرزمینی شده و میتوانند باعث آلودگی منابع آب آشامیدنی شوند نیترات بالا در آب آشامیدنی برای نوزادان خطرناک است. همچنین، ورود نیترات و فسفات به رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دریاچه‌ها باعث رشد انفجاری جلبک‌ها میشود پدیده Eutrophication یا شکوفایی جلبکی که اکسیژن آب را مصرف کرده و منجر به مرگ ماهی‌ها و نابودی اکوسیستم آبی میشود. به علاوه، تولید برخی کودهای شیمیایی، به خصوص نیتروژنه، انرژی زیادی مصرف میکند و گازهای گلخانه‌ای آزاد میکند.
- رژیم غذایی ناقص و نامتعادل: بیشتر کودهای شیمیایی رایج، فقط روی تأمین سه عنصر اصلی NPK تمرکز دارند و معمولاً فاقد طیف وسیع ریزمغذیها عناصر کم‌مصرف اما ضروری مانند آهن، روی، منگنز، مس، بور، مولیبدن و عناصر ثانویه کلسیم، منیزیم، گوگرد هستند که گیاه برای فعالیت‌های آنزیمی، فتوسنتز، تولید کلروفیل و سلامت عمومی خود به آن‌ها نیاز دارد. استفاده مداوم از این کودها بدون توجه به ریزمغذیها، می‌تواند منجر به بروز کمبودهای پنهان و کاهش کیفیت محصول شود.
- رشد علفی و ضعف ساختاری: تحریک شدید رشد توسط نیتروژن بالا در بسیاری از کودهای شیمیایی، اغلب باعث رشد سریع و آبدار شاخ و برگ میشود، اما توسعه ریشه و استحکام ساقه و بافت‌های گیاه ممکن است به همان نسبت نباشد. این “رشد علفی” باعث میشود گیاه در برابر باد، باران، آفات، بیماری‌ها و استرس‌های محیطی مثل خشکی یا سرما آسیب‌پذیرتر باشد.
- اثر کوتاه مدت و اعتیادآور: همانطور که اثر کود شیمیایی سریع ظاهر میشود، به همان سرعت هم از بین می‌رود. مواد مغذی یا مصرف می‌شوند یا شسته می‌شوند و گیاه دوباره گرسنه می‌ماند. این باعث میشود شما مجبور شوید به طور مداوم و در فواصل کوتاه، دوز بعدی کود را به گیاه برسانید، که هم هزینه و زحمت بیشتری دارد و هم مشکلات زیست‌محیطی و آسیب به خاک را تشدید میکند.
پیشنهاد مطلب: چگونه کیفیت محصولات کشاورزی را بالا ببریم؟
کود ارگانیک چیست؟ معجون کمپوست، کود دامی و کود طبیعی
حالا نوبت به معرفی قهرمان دیگر میدان، یعنی کود ارگانیک می‌رسد؛ جنگجویی که شاید زرق و برق کمتری داشته باشد، اما ریشه‌هایش عمیقاً در دل طبیعت است. این دسته از کودها، هدیه‌ای مستقیم از خود چرخه حیات هستند و از تجزیه مواد طبیعی و موجودات زنده به دست می‌آیند. فکر کنید به:
- کود دامی (Manure): میراث باستانی کشاورزی! فضولات حیواناتی مثل گاو، گوسفند، مرغ یا اسب. این کودها منبع خوبی از نیتروژن، فسفر، پتاسیم و مهم‌تر از آن، مواد آلی هستند. نکته حیاتی: کود دامی باید حتماً به خوبی پوسیده و کمپوست شده باشد. کود تازه هم می‌تواند بذر علف‌های هرز یا عوامل بیماری‌زا داشته باشد و هم به دلیل داشتن آمونیاک بالا، ریشه گیاه را بسوزاند.
- کمپوست (پوسال – Compost): طلای سیاه باغبانان است این ماده شگفت‌انگیز حاصل تجزیه هوازی بقایای گیاهی (برگ‌های خشک، چمن زده شده، پوست میوه‌ها و سبزیجات، ضایعات آشپزخانه) و گاهی مخلوط با کود دامی است. کمپوست یک اصلاح‌کننده بی‌نظیر برای خاک است؛ ساختار خاک را بهبود می‌بخشد، ظرفیت نگهداری آب را به شدت افزایش می‌دهد، مواد مغذی را به آرامی آزاد میکند و سرشار از میکروارگانیسم‌های مفید است.
- پودر استخوان (Bone Meal) و پودر خون (Blood Meal): پودر استخوان منبع عالی و دیر رهایش فسفر و کلسیم است، که برای تقویت ریشه، گل‌دهی و تشکیل میوه ضروری است. پودر خون منبع غنی و نسبتاً سریع رهایش نیتروژن (برای کود ارگانیک) محسوب میشود و برای سبزیجات برگی عالی است، اما در مصرف آن نباید زیاده‌روی کرد چون می‌تواند گیاه را بسوزاند.
- امولسیون ماهی (Fish Emulsion) و عصاره جلبک دریایی (Seaweed/Kelp Extract): این کودهای مایع ارگانیک، سرشار از ریزمغذیها، اسیدهای آمینه و هورمون‌های طبیعی رشد هستند. آن‌ها هم برای آبیاری ریشه و هم برای محلول‌پاشی برگی جهت رفع سریع کمبودها یا تقویت عمومی گیاه استفاده می‌شوند.
- ورمی‌کمپوست (کود کرم خاکی – Vermicompost): محصول نهایی فرآیند هضم مواد آلی توسط کرم‌های خاکی. ورمی‌کمپوست یکی از بهترین و متعادل‌ترین کودها و اصلاح‌کننده‌های خاک است؛ سرشار از مواد مغذی به فرم کاملاً قابل جذب برای گیاه، آنزیم‌ها و میکروارگانیسم‌های مفید.
- کود سبز (Green Manure): روشی هوشمندانه برای تقویت خاک؛ شامل کاشت گیاهانی با رشد سریع (مانند شبدر، ماش، چاودار) و سپس شخم زدن و برگرداندن کل گیاه به خاک قبل از به بذر نشستن. این کار مواد آلی و نیتروژن خاک را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.
فلسفه کود ارگانیک این است: “به جای غذا دادن مستقیم به گیاه، خاک را سالم و زنده نگه دار تا خاک، بهترین غذا را به گیاه برساند!”. این یک نگاه اکوسیستمی و بلندمدت به تفاوت کود ارگانیک و شیمیایی است.
فواید کود ارگانیک
- خاک حاصلخیز و زنده: این چشمگیرترین مزیت کود ارگانیک است. مواد آلی موجود در آن مانند چسب عمل کرده، ذرات ریز خاک رس، سیلت، ماسه را به هم می‌چسبانند و ساختاری دانه‌ای و اسفنجی خاکدانه ایجاد می‌کنند. این ساختار خاک ایده‌آل، هم نفوذپذیری خاک نسبت به آب و هوا را افزایش می‌دهد ریشه‌ها بهتر نفس می‌کشند! و هم ظرفیت نگهداری آب در خاک را به شدت بالا می‌برد. سلامت خاک یعنی همه‌چیز!
- ارتش میکروبی خاک: کود ارگانیک منبع اصلی انرژی و غذا برای میلیاردها باکتری، قارچ، پروتوزوآ و سایر موجودات ریز و درشت مفیدی است که در خاک زندگی می‌کنند و شبکه غذایی خاک را تشکیل می‌ده دهند. این میکروارگانیسم‌ها هستند که مواد آلی را تجزیه کرده، مواد مغذی را به فرم قابل جذب برای گیاه تبدیل می‌کنند، به سرکوب عوامل بیماری‌زای خاکزی کمک می‌کنند و حتی میتوانند به گیاه در جذب بهتر مواد مغذی یاری رسانند.
- تغذیه آهسته و پیوسته (Slow-release): مواد مغذی در کود ارگانیک به آرامی و طی یک فرآیند طبیعی تجزیه توسط میکروب‌ها آزاد می‌شوند. سرعت این آزادسازی به عواملی مانند دما، رطوبت و فعالیت میکروبی خاک بستگی دارد و معمولاً با نیاز گیاه در طول فصل رشد هماهنگ است. این آزادسازی تدریجی از تجمع بیش از حد نمک‌ها در خاک جلوگیری کرده و خطر آبشویی و هدر رفتن مواد مغذی را به حداقل می‌رساند. نتیجه؟ رشد یکنواخت، قوی و پایدار گیاه و نیاز کمتر به کوددهی مکرر.
- امنیت کامل؛ خیالی آسوده برای باغبان: خطر سوزاندن ریشه یا برگ گیاه با استفاده صحیح از کود ارگانیک به خصوص انواع کمپوست شده تقریباً صفر است. این کودها فاقد نمکهای شیمیایی غلیظ هستند. همچنین، برای کودکان و حیوانات خانگی که ممکن است در باغچه بازی کنند یا حتی کمی از خاک را بخورند، بسیار امن‌تر از کودهای شیمیایی هستند. نگرانی از آلودگی آب‌های زیرزمینی یا آسیب به حشرات مفید و کرم‌های خاکی هم با این کودها به مراتب کمتر است.
- حافظ محیط زیست و دوستدار طبیعت: کود ارگانیک بخشی جدایی‌ناپذیر از چرخه طبیعی مواد در اکوسیستم است. استفاده از آن به بازیافت مواد آلی کمک کرده، نیاز به تولید صنعتی کودهای شیمیایی که انرژی‌بر و گاهی آلاینده است را کاهش داده و به حفظ سلامت کلی محیط زیست کمک میکند. تولید کمپوست در خانه، یک راه عالی برای کاهش حجم زباله‌های تر و تبدیل آن‌ها به یک منبع باارزش برای باغچه است.
- رژیم غذایی کامل و متعادل: کودهای ارگانیک معمولاً حاوی طیف گسترده‌تری از ریزمغذیها و عناصر کمیاب هستند که از مواد اولیه طبیعی آن‌ها گیاهان، بقایای حیوانی به ارث رسیده‌اند. این عناصر برای بسیاری از فرآیندهای حیاتی گیاه ضروری هستند و کمبود آن‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات سلامتی و کاهش کیفیت محصول شود.
بیشتر بخوانید: کنترل کیفیت مواد غذایی چیست؟
چالش‌های کود ارگانیک
- نیاز به صبر و زمان: بله، این اصلی‌ترین چالش کود ارگانیک است. چون باید ابتدا در خاک تجزیه شود، اثرات آن فوری نیست. ممکن است چند هفته یا حتی یک فصل طول بکشد تا بهبود قابل توجهی در رشد گیاه یا ساختار خاک مشاهده کنید. این روش برای کسانی که به دنبال نتایج آنی هستند، مناسب نیست.
- قیمت اولیه شاید بالاتر: اگرچه در بلندمدت، به دلیل بهبود کیفیت خاک و نیاز کمتر به کوددهی، ممکن است کود ارگانیک به‌صرفه‌تر باشد، اما قیمت کود ارگانیک باکیفیت و فرآوری شده در زمان خرید معمولاً بیشتر از انواع کود شیمیایی رایج است.
- تنوع در کیفیت و آنالیز نامشخص: میزان دقیق عناصر مغذی در کودهای ارگانیک، به خصوص انواع خانگی یا دامی، می‌تواند بسیار متغیر باشد و دانستن اینکه دقیقاً چه مقدار از هر عنصر را به خاک اضافه می‌کنید، کمی سخت‌تر از کار با کودهای شیمیایی با آنالیز دقیق است.
- حجم و کاربرد: برخی انواع کود طبیعی (مثل کمپوست حجیم یا کود دامی) ممکن است به حجم بیشتری برای تأمین نیاز گیاه احتیاج داشته باشند و حمل‌ونقل و پخش کردن یکنواخت آن‌ها در سطح وسیع، به کار و زحمت بیشتری نسبت به کودهای شیمیایی غلیظ و دانه‌ای نیاز داشته باشد. بوی برخی انواع (مثل کود مرغی) هم ممکن است برای برخی ناخوشایند باشد.
انتخاب نهایی: کود ارگانیک یا شیمیایی؟ کدام برای نیاز شما بهتر است؟
خب، به لحظه حساس تصمیم‌گیری رسیدیم. کدام فرمانده را برای باغچه‌تان انتخاب می‌کنید؟ حقیقت این است که هیچ نسخه‌ی واحدی برای همه وجود ندارد. بهترین انتخاب، انتخابی است که با شرایط و اولویت‌های شما همخوانی داشته باشد:
- نوع گیاه و مرحله رشد: نیازهای غذایی یک نهال جوان با یک درخت میوه بارده، یا یک کاکتوس با یک بوته گل رز متفاوت است. در مراحل مختلف رشد (رشد رویشی، گل‌دهی، میوه‌دهی) نیز نیاز به عناصر مختلف تغییر میکند.
- وضعیت فعلی خاک: آیا خاک شما شنی و فقیر است و نیاز به افزایش مواد آلی و بهبود ساختار دارد؟ یا خاک رسی سنگین و متراکمی دارید که نیاز به پوک شدن دارد؟ یا شاید خاکی نسبتاً خوب دارید و فقط می‌خواهید حاصلخیزی آن را حفظ کنید؟ بهترین راه برای فهمیدن این موضوع، انجام آزمایش خاک در یک آزمایشگاه معتبر است تا از کمبودها یا بیش‌بودهای احتمالی عناصر و pH خاک خود مطلع شوید.
- هدف نهایی شما: آیا فقط می‌خواهید گیاهتان زنده بماند و کمی رشد کند؟ یا به دنبال حداکثر محصول، بزرگترین گل‌ها یا سرسبزترین چمن ممکن هستید؟ آیا پایداری بلندمدت و سلامت اکوسیستم باغچه برایتان اولویت دارد؟
- بودجه در دسترس: چقدر می‌توانید و می‌خواهید برای خرید کود هزینه کنید؟
- زمان و صبر شما: چقدر حوصله دارید منتظر نتایج بمانید؟ چقدر می‌توانید برای آماده‌سازی و کاربرد کود وقت بگذارید؟
- ارزش‌ها و دیدگاه شما: چقدر به محیط زیست، کاهش استفاده از مواد شیمیایی و سلامت بلندمدت اهمیت می‌دهید؟
یک ایده:
شاید نیازی نباشد فقط یکی را انتخاب کنید! بسیاری از باغبانان موفق و باتجربه، از یک رویکرد ترکیبی هوشمندانه استفاده می‌کنند. آن‌ها ممکن است اساس کار خود را بر کود ارگانیک و کمپوست بگذارند تا سلامت خاک را به طور مداوم بهبود بخشند. سپس، در صورت نیاز و بر اساس آزمایش خاک یا علائم کمبود در گیاه، ممکن است از مقدار بسیار کم و هدفمند کود شیمیایی ترجیحاً انواع دیر رهایش یا مایع برای محلول‌پاشی برگی برای رفع سریع یک کمبود خاص یا دادن یک استارت اولیه قوی به گیاه در شروع فصل استفاده کنند. این رویکرد نیاز به دانش، دقت و مشاهده بیشتری دارد اما می‌تواند تعادل خوبی بین نتایج سریع و پایداری بلندمدت ایجاد کند.
پیشنهاد مطلب: طرز تهیه پروبیوتیک طبیعی
کلام آخر
حالا شما با تمام جزئیات، تفاوت کود ارگانیک و شیمیایی را می‌دانید. یکی قهرمان سرعت و قدرت انفجاری است، با ریسک‌های خودش. دیگری قهرمان استقامت، سازندگی و پایداری است، با نیاز به صبر و نگاه بلندمدت.
هیچ‌کدام تمام قد «بد» یا «خوب» مطلق نیستند، بلکه ابزارهایی هستند با ویژگی‌های متفاوت. مهم این است که شما به عنوان فرمانده باغچه، با آگاهی کامل از مزایا و معایب کود هر کدام، و با در نظر گرفتن شرایط و اهداف خودتان، بهترین استراتژی را انتخاب کنید. شاید لازم باشد کمی آزمون و خطا کنید تا ببینید کدام روش برای گیاهان و خاک شما بهتر جواب می‌دهد. دانش امروز شما، کلید موفقیت فردای باغچه‌تان است. پس هوشمندانه انتخاب کنید و از معجزه رشد لذت ببرید!
سوالات متداول
کود ارگانیک واقعا سالمتر از کود شیمیایی است؟
از نظر کاهش مواجهه با بقایای آفتکشهای مصنوعی (در صورت استفاده همزمان) و عدم وجود نمکهای شیمیایی غلیظ، کود ارگانیک برای سلامت خاک، محیط زیست و احتمالاً سلامت انسان (به طور غیرمستقیم) گزینه سالمتری محسوب میشود. اما از نظر تغذیهای برای گیاه، هر دو میتوانند مؤثر باشند، هرچند کود ارگانیک معمولاً طیف وسیعتری از ریزمغذیها را فراهم میکند.
می‌توانم خودم کود ارگانیک درست کنم؟
بله! ساخت کمپوست از بقایای آشپزخانه و باغچه یکی از بهترین و در دسترس‌ترین راه‌ها برای تولید کود ارگانیک غنی و رایگان است. استفاده از ورمی‌کمپوست (با کمک کرم خاکی) هم روش عالی دیگری است.
هر چند وقت یک‌بار باید از کود ارگانیک یا شیمیایی استفاده کنم؟
این کاملاً به نوع کود، نوع گیاه، وضعیت خاک و فصل بستگی دارد. کود شیمیایی سریع‌الاثر ممکن است هر چند هفته یک‌بار نیاز به تکرار داشته باشد. کود ارگانیک دیر رهایش ممکن است فقط یک یا دو بار در طول فصل رشد کافی باشد. همیشه دستورالعمل روی بسته‌بندی کود را بخوانید و بهتر از آن، بر اساس نیاز واقعی گیاه و نتایج آزمایش خاک عمل کنید.
