صنایع غذایی و صادرات
صنایع غذایی، یکی از صنایع استراتژیک هر کشور است. این صنعت به دلیل ارتباط وسیع با صنایع کشاورزی، در تبدیل خروجی این بخش به محصولات غذایی نقش اساسی دارد. این ارتباط، نه تنها، از هدر رفت منابع جلوگیری می کند بلکه با ایجاد ارزش افزوده، مساله امنیت غذایی را نیز پوشش می دهد. با این حال، ورود به بازار های صادراتی و ارز آوری، یکی دیگر از جنبه های مهم توسعه صنایع غذایی است. با این حال، باید توجه داشت که دو عامل مهم کیفیت مناسب جامعه هدف و قیمت تمام شده تاثیر اساسی در گسترش بازار های صادراتی دارد.
تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه، یک فرایند مورد نیاز و اساسی در صنایع غذایی است. تحقیق و توسعه شامل چهار بخش تایید مواد اولیه و تامین کنندگان، اصلاح فرمولاسیون و فرایند های فعلی، توسعه فرمولاسیون های جدید و در نهایت، بهینه سازی فرمولاسیون از نظر قیمت تمام شده است. ظرافت های ویژه ای در این زمینه وجود دارد که با اثرات هر چند محدود، اثرات قابل توجهی بر بازدهی اقتصادی بنگاه تولیدی دارد. موفقیت در این حوزه، به تجربه متخصصین، نگاه مدیریت ارشد و اطلاعات کافی وابسته است. با این حال، در دسترس بودن تجهیزات و سرمایه گذاری، اثر بنیادی بر موفقیت در این حوزه دارد.
بازارهای صادراتی و مصرف کنندگان هدف
در ارتباط با بازار های صادراتی، سه مساله کیفیت مورد نظر جامعه مصرف کنندگان هدف (به لحاظ ذائقه و شیوه مصرف)، استاندارد های بازار هدف و ماندگاری طی حمل و نقل و بازار هدف، باید مورد توجه جدی قرار گیرد. همچنین هزینه تمام شده نیز یک عامل کلیدی است که همه پارامتر ها به ویژه توجه وارد کنندگان را تحت الشعاع قرار می دهد (جایگاه ارزیابی حسی در توسعه بازار).
حذف تحقیق و توسعه
برخی شرکت ها برای ورود به بازار های صادراتی و یا توسعه بازار صادراتی، با هدف کاهش هزینه، مرحله تحقیق و توسعه اصولی را حذف کرده و صرفا با تکیه بر دانش کارشناسان و آزمون و خطا و در بهترین حالت، کسب مشاوره به دنبال تولید محصول مورد نظر هستند. این رویکرد، به ظاهر، هزینه ها را کاهش می دهد ولی در واقع، از سه مسیر، هزینه های واحد تولیدی را افزایش می دهد.
- تولید نمونه های آزمایشی بدون اطلاع از دانش فرمولاسیون و فرایند، ممکن است به از بین رفتن محصول و ایجاد خسارت سنگین گردد.
- بخشی از فرایند تحقیق و توسعه، شناخت محصول هدف، تعریف ویژگی ها با داده های فیزیکی و شیمیایی و پیش بینی رفتار مواد اولیه در فرایند برای رسیدن به اهداف مورد نظر است، در حالی که ممکن است، محصول تولید شده به روش آزمون و خطا، ظاهرا ویژگی های محصول هدف را برآورده کند ولی از بعد ماندگاری چالش هایی را ایجاد کند که رفع چالش ها، بدون دانش پایه و صرفا با آزمون و خطا، هزینه بالایی را تحمیل خواهد کرد.
- خدمات مشاوره، نیز اگرچه راه حل های مناسبی را در اختیار تولید کنندگان قرار میدهد، ولی هزینه های بالایی را نیز به همراه خواهد داشت.
مراحل تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه فرایندی است که در چهار مرحله تعریف می شود:
- فرایند تحقیق و توسعه از بررسی محصول و داده های شفاهی، آغاز می شود. این شناخت در قالب اصطلاحات تخصصی و داده های فیزیکی- شیمیایی ثبت می شود.
- در مرحله دوم، بر اساس داده های محصول هدف، تجربه و دانش متخصصین، محصولات فعلی و امکانات خط تولید و مواد اولیه در دسترس، فرمولاسیون و فرایند در بعد آزمایشگاهی و پایلوت ایجاد شده و با کمترین هزینه ممکن، نمونه اولیه تهیه می شود. در این مرحله ارزیابی حسی دقیق و صحیح و آزمون های دستگاهی، نقش کلیدی در هدایت تحقیقات دارد.
- در مرحله سوم، ماندگاری محصول، در شرایط شبیه سازی شده و تشدید شده کشور هدف، ارزیابی می شود.
- در مرحله چهارم، بهینه سازی فرمولاسیون از نظر هزینه، با تکیه بر تکنیک های آماری، انجام می شود (اصول بهینه سازی فرمولاسیون های غذایی).
چالش های تحقیق و توسعه
چالش اصلی در تحقیق و توسعه، سرمایه است که شامل نیروی انسانی، تجهیزات، مواد اولیه و آزمون های دستگاهی خارج از مجموعه است. با این حال، عدم دسترسی به نیروی تخصصی نیز یک چالش است. بهترین راه حل برای شرکت هایی که این چالش ها را نمی توانند رفع کنند، مراجعه به شرکت های تخصصی پژوهشی و قرارداد تحقیق و توسعه است.
