غذاهای فراسودمند

غذاهای فراسودمند چیست؟

غذاهای فراسودمند مواد غذایی هستند که مزایای سلامتی بخشی فراتر از ارزش تغذیه­ای معمول را ارائه می دهند. این غذاها می توانند حاوی برخی از انواع مکمل ها، مواد زیست فعال، ترکیبات پری بیوتیک و یا میکروارگانیسم های پروبیوتیک باشند که برای بهبود سلامت طراحی شده اند و دارای ارزش غذا-دارویی برای مصرف کننده می­باشند.

این مفهوم در دهه 1980 از کشور ژاپن سرچشمه گرفت. در آن زمان سازمان‌های دولتی این کشور در راستای تلاش برای بهبود سلامت عمومی جامعه شروع به تأیید غذاهایی با مزایای سلامتی بخش اثبات شده نمودند.

برخی از نمونه های این طیف شامل غذاهای غنی شده با ویتامین ها، مواد معدنی، پروبیوتیک ها یا فیبر است. ترکیباتی که به صورت طبیعی غنی از مواد مغذی می باشند مانند میوه ها، سبزی ها، آجیل، دانه ها و غلات نیز اغلب به عنوان غذاهای عملگرا در نظر گرفته می شوند.

تقسیم بندی غذاهای فراسودمند

غذاهای فراسودمند به طور کلی به دو دسته طبیعی و اصلاح شده تقسیم می شوند.

غذاهای عملگرای طبیعی یا معمولی ترکیبات طبیعی و کاملی هستند که سرشار از مواد مغذی مهم مانند ویتامین ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها و چربی های مفید برای قلب می باشند. در حالیکه، غذاهای عملگرای اصلاح شده با افزودنی هایی مانند ویتامین ها، مواد معدنی، پروبیوتیک ها یا فیبر غنی شده اند تا فواید سلامتی بخش غذا را افزایش دهند.

چند نمونه از غذاهای فراسودمند طبیعی مرسوم شامل: میوه ها (انواع توت، کیوی، پرتقال، موز)، سبزی ها (کلم بروکلی، گل کلم، کلم پیچ، اسفناج)، آجیل (بادام درختی، بادام هندی، پسته، آجیل ماکادمیا، آجیل برزیلی)، دانه ها (دانه چیا، دانه کتان، شاهدانه، دانه کدو تنبل)، حبوبات (لوبیا سیاه، نخود، لوبیا، عدس)، غلات کامل (جو، جودوسر، برنج قهوه ای)، غذاهای دریایی (ماهی سالمون، ساردین، ماهی کاد، میگو)، غذاهای تخمیر شده (تمپه، کامبوجا، کیمچی، کفیر، کلم ترش)، گیاهان دارویی و ادویه جات (زردچوبه، دارچین، زنجبیل، فلفل کاین)، نوشیدنی ها (قهوه، چای سبز، چای سیاه) می باشند.

تعدادی از غذاهای فراسودمند اصلاح شده شامل: آبمیوه های غنی شده، محصولات لبنی غنی شده مانند شیر و ماست، محصولات پروبیوتیک، پری بیوتیک و سینبیوتیک، جایگزین های شیر غنی شده مانند شیر بادام درختی، شیر برنج، شیر نارگیل و شیر بادام هندی، غلات غنی شده مانند نان و ماکارونی، غلات و گرانولا غنی شده، تخم مرغ غنی شده می باشند.

مزایای غذاهای فراسودمند

غذاهای فراسودمند دارای مزیت های سلامتی بخش متعددی می باشند:

• ممکن است از کمبود مواد مغذی جلوگیری کنند

غذاهای فراسودمند سرشار از مواد مغذی مهم از جمله ویتامین ها، مواد معدنی، چربی های سالم و فیبر می باشند. پر کردن رژیم غذایی روزانه با انواع غذاهای فراسودمند طبیعی و غنی شده، می تواند به دریافت کافی مواد مغذی مورد نیاز کمک کرده و از کمبود مواد مغذی جلوگیری نماید.

در واقع، از زمان معرفی غذاهای غنی شده، شیوع کمبود مواد مغذی به طور قابل توجهی در سراسر جهان کاهش یافته است. غنی سازی مواد غذایی همچنین برای جلوگیری از بیماری های ناشی از کمبود مواد مغذی، از جمله کم خونی ناشی از فقر آهن، راشیتیسم، گواتر و نقایص مادرزادی نیز کاربردهای گسترده ای دارد.

• ممکن است در برابر بیماری محافظت کنند

غذاهای فراسودمند مواد مغذی مهمی را فراهم می کنند که می تواند به محافظت در برابر بیماری کمک کند. بسیاری از این غذاها به ویژه غنی از آنتی اکسیدان هستند. مولکول های آنتی اکسیدان به خنثی کردن ترکیبات مضر که به عنوان رادیکال های آزاد شناخته می شوند کمک می کنند.

در نتیجه به جلوگیری از آسیب سلولی و برخی بیماری های مزمن از جمله بیماری قلبی، سرطان و دیابت کمک می کنند. همچنین برخی از غذاهای فراسودند سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 می باشند. امگا 3 نوعی چربی سالم است که سبب کاهش التهاب، تقویت و بهبود عملکرد مغز و ارتقا سلامت قلب می گردد.

انواع دیگر غذاهای فراسودمند سرشار از فیبر هستند که می تواند باعث کنترل بهتر قند خون و محافظت در برابر بیماری هایی مانند دیابت، چاقی، بیماری قلبی و سکته شود. فیبر همچنین ممکن است به جلوگیری از اختلالات گوارشی، از جمله دیورتیکولیت (التهاب روده بزرگ)، زخم معده، هموروئید و رفلاکس اسید کمک کند.

• ممکن است باعث افزایش مناسب رشد و نمو شوند

برخی مواد مغذی برای رشد و نمو مناسب نوزادان و کودکان ضروری هستند. لذت بردن از طیف گسترده ای از غذاهای فراسودمند و سرشار از مواد مغذی به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم می تواند به اطمینان از برآورده شدن نیازهای تغذیه ای کمک کند. علاوه بر این، گنجاندن غذاهای غنی شده با مواد مغذی خاص که برای رشد و نمو مهم هستند، در رژیم غذایی روزانه می تواند مفید باشد.

به عنوان مثال، معمولا آرد و غلات با ویتامین های گروه B مانند اسید فولیک غنی می شوند که برای سلامت جنین ضروری است. سطوح پایین اسید فولیک می تواند خطر نقص لوله عصبی را افزایش دهد که می تواند بر سلامت مغز، نخاع یا ستون فقرات تأثیر گذارد. تخمین زده می شود که افزایش مصرف اسید فولیک می تواند شیوع نقایص لوله عصبی را 50 تا 70 درصد کاهش دهد.

سایر مواد مغذی که معمولاً در غذاهای فراسودمند یافت می شوند، شامل اسیدهای چرب امگا 3، آهن، روی، کلسیم و ویتامین B12 نیز دارای نقش کلیدی در فرایند رشد و نمو می باشند.

شرایط و مزایای استفاده

یک رژیم غذایی کامل و سالم باید حاوی انواع غذاهای فراسودمند، از جمله غذاهای سرشار از مواد مغذی مانند میوه ها، سبزی ها، غلات کامل و حبوبات باشد. این غذاها نه تنها ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین می کنند، بلکه از سلامت کلی بدن نیز حمایت می کنند. غذاهای فراسودمند اصلاح شده و غنی شده نیز می توانند در یک رژیم غذایی متعادل قرار گیرند.

در واقع، آنها می توانند به پرکردن شکاف های رژیم غذایی برای جلوگیری از کمبود مواد مغذی کمک کنند. همچنین با افزایش مصرف مواد مغذی مهم مانند ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر، چربی های مفید برای قلب یا پروبیوتیک ها، سبب افزایش سلامت می گردند.